Cerkiew Zbawiciela w Irkucku

Cerkiew Obrazu Zbawiciela Nie Ludzką Ręką Uczynionego lub w skrócie Cerkiew Zbawiciela – prawosławna cerkiew w Irkucku, eparchii irkuckiej Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. Świątynia leży na północ od placu Kirowa, na ul. Suche Batora 2, w najstarszej, zabytkowej części miasta, u zlewu rzeki Irkut do Angary. Jest najstarszym budynkiem w mieście i najstarszym budynkiem zabytkowym w Syberii Wschodniej.HistoriaPierwsza drewniana cerkiew Zbawiciela powstała na miejscu obecnej murowanej świątyni w 1672 roku. Była to wówczas inicjatywa Kozaków dowodzonych przez Iwana Maksimowa, którzy zakładali Ostróg (drewnianą fortecę) – kolebkę przyszłego miasta. Cerkiew, stojąca w centralnej części fortu, posiadała drewnianą wieżę z zegarem i dzwonem bijącym co godzinę. Drewnianą świątynię strawił pożar 3 sierpnia 1706.W tym samym roku, przy południowej części fortu, staraniem wojewody A.S. Sinjawina, położono kamień węgielny pod budowę nowej, murowanej cerkwi, który poświęcił metropolita tobolski i syberyjski Filoteusz. Architektem świątyni był Mojżesz Iwanowicz Dolgich z Moskwy, który pracował wcześniej w Tobolsku, wznosząc m.in. cerkwie. Główny budynek został wybudowany w 1710, a dzwonnica i iglica pojawiły się później – w 1758. Najstarsza część świątyni ma kształt czworokątny.Świątynia zawiera w sobie tradycje starych rosyjskich cerkwi podmiejskich, z dwukondygnacyjnym refektarzem z zachodu i okrągłą absydą od wschodu. W 1710 w tzw. zimnej kaplicy na pierwszym piętrze, poświęcono ołtarz Obrazu Zbawiciela Nie Ludzką Ręką Uczynionego, zaś w 1713 na parterze w tzw. ciepłej kaplicy – ołtarz św. Mikołaja Cudotwórcy. Tutaj także, na parterze, tak jak w niemal wszystkich starych rosyjskich cerkwiach, przechowywano pieniądze oraz inne cenne dla fortu przedmioty, m.in. ziarno.